Bu blog yazısında, ağ analizi yazı dizimin üçüncüsü olarak Palladio tanıtmaya çalışacağım. Stanford Üniversitesi Mekansal ve Metinsel Analiz Merkezi’ndeki (CESTA) Beşeri Bilimler + Tasarım Labaratuvarı’ndan (Humanities + Design Lab) bir grup araştırmacının tasarladığı genel amaçlı, web tabanlı ve kullanıcı dostu Palladio ile haritalar, grafikler, tablolar ve zaman çizelgeleri oluşturabilirsiniz.
Bilgisayarınızda tablo veriniz ve internet bağlantınızın olması, mekansal ve zamansal ağ analizi amacıyla Palladio ara yüzünü kullanmak için yeterlidir. Kullanması oldukça kolay olan Palladio’nun karmaşık ağ analizleri için elverişli olmadığını lütfen unutmayın.
Gelin Palladio’yu birlikte inceleyelim!
Palladio’u açtığınızda öncelikli olarak lütfen Start tuşuna basınız.
Ardından, verilerinizi kopyala-yapıştır ya da sürükleme yöntemi vasıtasıyla aktarabileceğiniz aşağıdaki arayüzü göreceksiniz. Verilerinizi doğrudan bu arayüze yazmanız da mümkündür. Palladio, virgül, noktalı virgül ve boşluk içeren tüm verileri destekler.
Bu yazı için, Fatma Aladağ’ın yüksek lisans tezinden 1513 tarihli Osmanlı Anadolu vilayetinin sancak ve kazalarını içeren bir veri seti kullanacağım.[1]
Verilerinizi arayüze girdikten sonra Load tuşuna basınız.
Verilerinizde Palladio’nun desteklemediği bir karakter varsa, ilgili değişkenin sağında kırmızı bir daire işareti göreceksiniz.
Bu durumda, desteklenmeyen veri kümesinin üzerine, bu yazı örneğinde koordinatlara, tıkladığınızda sorunlu verileri görebilirsiniz. Aşağıdaki ekran görüntüsünde de görülebileceği gibi, Palladio ondalıklı sayılarda virgülü ayırıcı olarak algılamıyor. Bunun yerine nokta (.) işareti kullanmalı ve enlem ile boylamı bir virgülle ayırmalısınız, örneğin; 31.22, 40.459987.
Verilerinizi düzenleyip tekrar yükledikten sonra Palladio arayüzünü aşağıdaki gibi görmelisiniz.
Verilerinizin üzerine tıklayarak açılır pencerede onları düzenleyebilirsiniz.
Metin, sayı, tarih, koordinat ve URL olmak üzere beş veri türü bulunmaktadır.
Harita oluşturmak için öncelikle sol üst köşede yer alan menü çubuğundan Map seçeneğine tıklamalısınız.
Akabinde, New layer seçeneğine tıklamalısınız.
Şimdi, açılır pencere üzerinden haritanızı tasarlayabilirsiniz.
Verileriniz harita üzerinde görünecektir.
Noktaları harita üzerinden yerleştirdikten sonra nokta büyüklüğünü tekrar sıklığına göre orantısal olarak ayarlayabilirsiniz.
Akabinde haritanız aşağıdaki gibi görünecektir.
Kaynak ve hedef konum olmak üzere iki farklı koordinat veriniz varsa, o zaman bir noktadan diğer noktaya bir ağ haritası da oluşturabilirsiniz.
Palladio ile harita taban görünümünüzü değiştirmeniz ayrıca mümkündür.
Palladio iki değişkenli ağ analizi yapmanıza da olanak tanır. Bunun için sol üst köşedeki menü çubuğundan Graph seçeneğine tıkladıktan sonra kaynak ve hedef verilerinizi belirlemelisiniz. Açılır pencerede karşınıza çıkan Settings üzerinden grafiğinizi ayarlayabilirsiniz.
Kaynak ve hedef verilerini değiştirerek grafiğinizi yeniden düzenleyebilirsiniz. Daha fazla bağlantıya sahip olan düğümler (nodes) varsayılan olarak daha merkezi konumda, daha az bağlantısı olan ya da hiç bağlantısı olmayan düğümler ise daha kenarlarda konumlandırılır.
Sol alt tarafta bulunanan Facet seçeneğine tıklayarak verilerinizi filtrelemeniz de Palladio ile mümkündür. Eğer verileriniz elverişli ise zaman çizelgesi ve zaman aralığı (Timeline ve Timespan) filtresi de oluşturabilirsiniz.
Palladio ile ayrıca sol üst köşedeki menü çubuğundan Table menüsünü seçerek verilerinizi satır ve sütun olarak düzenleyebilirsiniz.
Bu blog yazısında sizler için Palladio’nun temel özelliklerini özetlemeye çalıştım. Detayları ve daha fazlasını keşfetmek için Palladio yu ziyaret edin.
Beyza TOPUZ DEMİR
University of Antwerp PhD Candidate
[1]Fatma Aladağ, “Cities and Administrative Divisions of the Ottoman Empire in the Early 16th Century: A Case Study for the Application of Digital History to Ottoman Studies” (İstanbul, İstanbul Şehir Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2020), 81.